| Özellik | Çölyak Hastalığı | Gluten Hassasiyeti |
|---|---|---|
| Nedeni | Otoimmün reaksiyon | Belirsiz / sindirimsel hassasiyet |
| Bağırsak Hasarı | ✅ Var | ❌ Yok |
| Tanı Yöntemi | Kan testi + biyopsi | Dışlama (eliminasyon) yöntemi |
| Genetik Yatkınlık | ✅ Evet | ❓ Belirsiz |
| Tedavi | Ömür boyu glutensiz diyet | Kişiye bağlı glutensiz/az gluten diyeti |
| Alerjik Reaksiyon | ❌ Genelde yok | ❌ Genelde yok |
Gluten hassasiyeti (gluten intoleransı) ile çölyak hastalığı, benzer sindirim semptomlarına yol açsa da, farklı mekanizmalara sahip iki ayrı durumdur.
🔹 Çölyak hastalığı, gluten tüketildiğinde bağışıklık sisteminin ince bağırsağa saldırdığı, genetik temelli otoimmün bir hastalıktır. Gluten içeren yiyecekler (buğday, arpa, çavdar) bağırsak duvarına zarar vererek emilim bozukluklarına, vitamin eksikliklerine ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Tanısı, kan testleri ve ince bağırsak biyopsisi ile konur.
Tedavisi: ömür boyu sıkı glutensiz diyet.
🔹 Gluten hassasiyeti ise bağışıklık sisteminin doğrudan tepki vermediği, ancak gluten tüketimi sonrası karın ağrısı, şişkinlik, baş ağrısı, yorgunluk gibi belirtilerle ortaya çıkan bir durumdur. Bağırsağa hasar vermez, çölyak hastalığına dönüşmez ve genetik bağ kesin olarak kanıtlanmamıştır. Tanı koymak için çölyak, buğday alerjisi ve diğer hastalıklar dışlandıktan sonra değerlendirilir.
Tedavisi ise genellikle: kişiye göre gluteni azaltmak veya kesmek.
